Emil Przypadło
Emil Przypadło urodził się w Kuźni Raciborskiej 4 lutego 1888 r. jako syn hutnika Franciszka Przypadły i Waleski z domu Karwat. Od najmłodszych lat angażował się w działalność polskich organizacji, na początku na terenie Raciborza. Z zawodu był ślusarzem. Poszukując pracy przeprowadził się najpierw do Chorzowa, gdzie w 1909 r. zatrudnił się w obecnej hucie Kościuszko, a rok później do Zabrza. W Zabrzu podjął pracę w Zakładach Hutniczych Borsiga i w Kopalni Węgla Kamiennego Hedwigswunsch (dzisiejsza kopalnia Pstrowski). Był aktywnym członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w gnieździe w Królewskiej Hucie, a od 1910 r. w gnieździe zabrzańskim. W 1912 r. znalazł się w szeregach Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Nie uczestniczył zbrojnie w I wojnie światowej, angażując się w tym czasie w propagowanie polskości na terenie Zabrza. Gdy policja pruska zawiesiła działalność zabrzańskiego gniazda „Sokoła”, Przypadło wraz z innymi członkami założył Towarzystwo Śpiewu „Szopen”. Przejawem jego patriotyzmu była m.in. walka o prawo do nadania dzieciom polskich imion – miał syna Władysława i córkę Wandę.
W listopadzie 1918 r. reaktywował zawieszoną na czas wojny działalność polskich towarzystw. W następnym roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Na jej potrzeby, we współpracy z górnikami, dostarczał proch, produkował granaty, a także naprawiał uszkodzone rewolwery. Pomagała mu żona Zofia, przewożąc gotową broń do tajnych magazynów. Emil Przypadło znalazł się w gronie czołowych organizatorów powstań śląskich na terenie Zabrza, uczestnicząc w nich z bronią w ręku.
Emil Przypadło
z Krzyżem na Śląskiej Wstędze
Waleczności i Zasługi
1920 r. wymienia ny jest jako grupowy w kompanii (oddziale) IV z Zabrza, figuruje też w spisie funkcjonariuszy powiatowych dla powiatu Zabrze (VII), sporządzonym przed 1 listopada 1920 r. W trakcie III powstania w okresie od 3 maja do 2 lipca 1921 r. służył jako plutonowy w I Baonie VI Pułku Powstańców Górnego Śląska. Emil Przypadło był także aktywnym działaczem plebiscytowym i pełnił funkcję kierownika zabrzańskiego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego. W działalność plebiscytową włączyła się również jego żona. Za wkład w odzyskanie niepodległości Emil Przypadło odznaczony został Krzyżem Walecznych, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Medalem Niepodległości.
powstańczego z dniem 5 lipca 1921 r.
po III powstaniu śląskim
w środku Emil Przypadło z córką Wandą na kolanach
przed nim siedzi syn Władysław Świętochłowice, 1930 r.
oraz powstańca styczniowego przed siedzibą gminy Świętochłowice
(obecnie siedziba Muzeum Powstań Śląskich)
wśród zebranych Emil Przypadło ok. 1938 r.
„Sokół”, wśród zebranych Emil Przypadło
Niestety, niekorzystny dla Polski wynik plebiscytu i przyznanie Zabrza Niemcom spowodowały, że w obawie przed niemieckimi represjami musiał wraz z rodziną wyjechać do Świętochłowic. W latach 1922-1939 pracował jako rewident skarbowy w Urzędzie Celnym Łagiewniki-Zachód. Do wybuchu II wojny światowej wciąż pozostawał aktywnym członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Towarzystwa Śpiewu „Szopen”.
Klęska kampanii wrześniowej w 1939 r. stanowiła dla niego wielki cios. Emil Przypadło ewakuował się, postanowił jednak wrócić, ryzykując życiem. Jako powstaniec i polski patriota był w brutalny sposób przesłuchiwany przez Niemców, a następnie spędził dwa miesiące na robotach karnych. Zmarł 31 grudnia 1939 r. Rodzinie, pomimo niemieckich represji trwających przez cały okres okupacji, udało się zachować dokumentację związaną z jego patriotyczną działalnością.
Fotografie i dokumenty ze zbiorów Adama Michalika, wnuka Emila Przypadły
KSIĄŻKA
MÓJ DZIADEK
BYŁ POWSTAŃCEM
