„To kobieta, przy której można zapomnieć o całym świecie”
Horatio Nelson
Na temat jej życia powstało wiele biografii, opracowań oraz plotek. Wzdychał do niej Johann Wolfgang Goethe. Pozowała francuskiej portrecistce Élisabeth Vigée Le Brun, sportretowali ją także angielski malarz Joshua Reynolds i miniaturzysta Richard Cosway. Była muzą George’a Romneya, którego fascynacja portretowaną graniczyła niemal z obsesją. Gościła w domach znamienitych angielskich mężów XVIII i XIX wieku. Mimo atmosfery skandalu, która ją otaczała, stała się symbolem urody i mody osiemnasto- i dziewiętnastowiecznej Wielkiej Brytanii. Kim była kobieta, która pobudzała wyobraźnię wielu ówczesnych mężczyzn?
Na kartach historii zapisała się jako Amy Lyon, Emma Hart, a później jako Emma, lady Hamilton (1765-1815). Była tancerką i piosenkarką amatorką. W ówczesnej socjecie zasłynęła dzięki mariażowi z brytyjskim ambasadorem w Neapolu, sir Williamem Hamiltonem, a później za sprawą romansu z brytyjskim admirałem floty, Horatio Nelsonem. Zanim została żoną Hamiltona, przez kilka lat była kochanką Charlesa Francisa Greville’a, zubożałego brytyjskiego polityka, kolekcjonera oraz antykwariusza.
Zdradzona przez kochanka Greville’a i pozostawiona wraz z matką w Palazzo Sessa w Neapolu szybko rozkochała w sobie sir Williama Hamiltona, wuja Charlesa F. Greville’a. Para po 5 latach znajomości pobrała się w St. Marylebone Parish Church w Londynie w 1791 r., mimo iż sir Hamilton początkowo widział w młodej Amy Lyon wyłącznie swoją metresę. Dwa dni po zaślubinach para powróciła do Neapolu. Mężatka, wówczas już nie Amy Lyon, a lady Hamilton, obracała się w najwyższych kręgach włoskiej arystokracji. Podzielając entuzjazm i zamiłowanie męża do sztuki klasycznej i antyków, w latach 80. i 90. XVIII w. rozwinęła pojęcie tableau vivant czyli żywych obrazów. Swoje pokazy nazywała „pozami”, w trakcie których przedstawiała rzeźby oraz obrazy. Emma w swoich „pozach” łączyła klasyczne formy z nowoczesnym urokiem, co zaczerpnęła z obrazów George’a Romneya, który ją w ten sposób portretował. Aby dopełnić całości, Emma kazała swojej krawcowej przygotowywać suknie wzorowane na tych noszonych przez mieszkańców wsi Zatoki Neapolitańskiej oraz na luźnych strojach, które ubierała do pozowania będąc modelką Romneya. Pojawienie się elementów „à la paysanne” (peasant-style), czyli fascynacji ubiorem prostych ludzi było jednym z elementów wpływu klasy robotniczej na strój kobiecy. Motyw ten pojawił się w trakcie rewolucji francuskiej, popularny był zwłaszcza w latach 1792-1794. Emma łączyła tuniki z szalami i welonami, otulając się nimi i pozowała tak, aby przywieść na myśl popularne obrazy z mitologii grecko-rzymskiej, a także przedstawienia na greckich wazach. „Pozy”, mariaż tańca i gry aktorskiej po raz pierwszy zostały przedstawione w domu państwa Hamilton w Neapolu w 1787 r. Grupa przyjaciół, która była pierwszym odbiorcą, entuzjastycznie przyjęła tę formę rozrywki. Stanowiło to rodzaj farsy, w ramach której publiczność odgadywała nazwy klasycznych postaci i scen przedstawionych przez Emmę. Szczególnie zasłynęła z kreacji mitologicznej czarodziejki Medei.
„Pozy” tak bardzo zafascynowały ówczesną publikę, że temat podjęło także kilka innych artystek, między innymi Ida Brun z Danii, piosenkarka, tancerka oraz mim. Sztukę Emmy podziwiali również europejscy artyści, w tym Élisabeth Vigée Le Brun, Johann Wolfgan Goethe czy Berthel Thorvaldsen.
W publikacji Muzeum Zamkowego w Pszczynie „Portrety. Katalog zbiorów” można odnaleźć portret Lady Hamilton namalowany przez Williama Cornawallisa-Westa w 1874 r. Jest to obraz zainspirowany portretem Emmy Hamilton jako młodej dziewczyny namalowany przez George’a Romneya ok. 1782 r. Obraz ten został podarowany przez Williama swojej córce, Daisy von Pless, o czym świadczy kartka z odręcznym napisem na odwrociu:
Obraz ten stanowi przykład mnogości przedstawień lady Hamilton, którą wielokrotnie portretowano w różnych konwencjach. Przez George’a Romneya była ukazywana jako Sybilla, bachantka, Kasandra, Kirke, Maria Magdalena, Tytania ze „Snu nocy letniej” W. Shakespeare’a czy prządka. W swojej wizji Élisabeth Vigée Le Brun przedstawiła ją jako bachantkę i Ariadnę. Oprócz nich postacią lady Hamilton zainteresowali się także m.in. Angelica Kaufmann, Richard Earlom, John Young czy Raphael Morghen.
Więcej informacji o Williamie Cornwallisie-Weście można odnaleźć na stronie internetowej Muzeum w zakładce „Recepta na wiedzę” w artykule „Malarskie pasje pułkownika Williama Cornwallisa-Westa”.
Autorka tekstu: Malina Czosnowska
Zapraszamy do sklepu internetowego „Portrety. Katalog zbiorów, Pszczyna 2012”