Podmuchy wiosny w Muzeum, czyli alegorie wiosny

Podmuchy wiosny w Muzeum, czyli alegorie wiosny

Spacerując po wnętrzach Muzeum Zamkowego w Pszczynie, zobaczyć można nie tylko wiosnę, ale i pozostałe pory roku. Przedstawienie czterech pór roku było bardzo często wykorzystywane w celu pokazania praw rządzących czasem. W Muzeum Zamkowym w Pszczynie temat zmienności pór roku dostrzec można w kilku miejscach. Prezentowany jest on za pomocą personifikacji (uosobienia), czyli przedstawienia danego pojęcia za pomocą postaci ludzkich, które posiadają odpowiednie atrybuty (charakterystyczne przedmioty lub symbole). Na muzealnej ekspozycji odnaleźć je można w ceramice oraz malarstwie.

Podczas ostatniej przebudowy zamku pszczyńskiego w latach 1870-1876 dobudowana została sala jadalna, obecnie zwana Salą lustrzaną. Wnętrze to jest bogato zdobione m.in. malowidłamiz alegoriami* czterech pór roku [fot. 1, 2, 3] oraz znaków zodiaku [fot. 4]. Obrazy stworzone zostały przez paryskich malarzy Pierre’a Gourdeta oraz Jeana Baptiste’a Arnauda-Durbeca. Zaprezentowali oni wiosnę jako młodą kobietę w wianku z kwiatów na głowie i w otoczeniu kwiatów będących oznaką odradzania się natury po zimowym odpoczynku. Wśród zdobień Sali bystre oko zauważy także wiosenne znaki zodiaku: barana – marzec, byka – kwiecień oraz bliźnięta – maj.

Wśród porcelany prezentowanej na ekspozycjach Muzeum znajduje się patera na owoce pochodząca z najstarszej europejskiej wytwórni porcelany w Miśni [fot. 5]. Patera ta, zdobiona motywem czterech pór roku, powstała w II połowie XIX w. Alegorie pór roku najczęściej przedstawiano pod postacią dzieci, puttów** lub dziewcząt i chłopców. Postaci te wyposażano w odpowiednie atrybuty. Zaprezentowana na paterze wiosna [fot. 6] ukazana została jako młode dziewczę w towarzystwie młodzieńca, z wiankiem na głowie, bukietem kwiatów trzymanymw lewej ręce oraz kwiatową girlandą w drugiej. Obok postaci stoi koszyk z kwiatami.

*Alegoria to przedstawienie pojęcia lub myśli za pomocą obrazu, który prócz znaczenia dosłownego posiada także znaczenie ukryte, domyślne (znaczenie alegoryczne), np. kobieta trzymająca w jednej dłoni wagę, a w drugiej miecz, często przedstawiana z zasłoniętymi oczyma to alegoria sprawiedliwości, zaś sowa to alegoria mądrości.

**Putto – motyw dekoracyjny przedstawiający uskrzydloną postać małego pulchnego dziecka lub aniołka.

09

/ 07 / 2021