KOŚCIÓŁ I CMENTARZ ŚW. JADWIGI
DDrewniany kościółek św. Jadwigi usytuowany był na miejscu pierwszej lokacji miasta Pszczyny. Stał na wzniesieniu, po zachodniej stronie okalającego go cmentarza. Do prostokątnej nawy przylegały prezbiterium od wschodu, i od północy zakrystia z wyjściem na cmentarz. Główne wejście do kościoła było od strony południowej. Drugie, wybudowane nieco później od strony zachodniej, prowadziło przez wieżę o konstrukcji słupowej.
Ołtarz główny pochodzący z przełomu XV i XVI wieku, został prawie całkowicie przebudowany w 1885 roku. Nad tabernakulum znajdowały się trzy naturalnej wielkości figury: św. Jadwiga, Matka Boska z Dzieciątkiem i św. Małgorzata. W górnej części lewego skrzydła ołtarza znajdował się wizerunek klęczącego Jana Chrzciciela na pustyni, wskazującego baranka. Poniżej przedstawiono św. Jadwigę bez korony. Klęczała przed ołtarzem z krzyżem, na którym Chrystus wskazuje na ranę w boku. W górnej części prawego skrzydła przedstawiono Jana Ewangelistę w samotni Patmos, obok niego orła ze zwojem papieru w dziobie; w dolnej części tego skrzydła, św. Jadwigę pielęgnującą chorych. Pierwotnie, u podstawy ołtarza znajdowała się rzeźba czternastu Świętych Pomocników. Podczas jego przebudowy, została podzielona na połowę, ustawiając po siedem postaci po każdej stronie tabernakulum. W wielu publikacjach wspomina się również małe skrzydło ołtarza, przedstawiające świętych Bartłomieja i Wawrzyńca. Pierwotnie były jeszcze dwa boczne ołtarze, które ustawiono na wschodniej ścianie.
Kościół płonął w 1458 i 1622 roku. Po kolejnym pożarze 5 września 1939 roku już go nie odbudowano. Ocalone rzeźby z ołtarza centralnego i płaskorzeźby z predelli ołtarzowej, znajdują się obecnie w kościele św. Jadwigi w Starej Wsi. Figurę Chrystusa cierpiącego – Ecce Homo i obraz Trójcy Świętej otoczonej dwudziestoma dwiema główkami aniołów po dwie i trzy, umieszczono w kościele Wszystkich Świętych w Pszczynie. Zabytkowe organy z 1783 roku, wyniesiono z kościółka jeszcze przed pożarem i dzięki temu również się zachowały. W 1979 roku pozytyw odrestaurowano i przywrócono do czynnej funkcji muzycznej. Obecnie przechowywany jest w Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie.
Cmentarz potocznie nazywany „Jadwiżką” usytuowany jest w północno-wschodniej części parku zamkowego, przy dzisiejszej ul. Chopina. Pierwotnie był otoczony drewnianym płotem z dwiema bramami. Jedna prowadziła z Alei Jadwigi do głównego wejścia na południowej ścianie kościoła, a druga, mniejsza, wiodła ze Starej Wsi do drzwi od zachodu. Pośród starego drzewostanu zachowało się wiele zabytkowych nagrobków z XIX i początków XX wieku, a wśród nich grobowiec księżnej Henrietty Luizy zu Holstein-Beck, pierwszej żony księcia pszczyńskiego Fryderyka Ferdynanda Anhalta i pomnik księdza Bernarda Bogedaina, biskupa wrocławskiego, cenionego za popieranie nauki w języku polskim. Na „Jadwiżce” pochowano także pszczyńskich proboszczów: księdza Ernsta Kosmeliego, księdza Mateusza Bieloka i księdza prałata Józefa Kuczerę.
Przy wejściu na cmentarz od strony Alei Jadwigi, stoi kamienny krzyż z 1803 roku. Data jego powstania widnieje u dołu postumentu. W centralnej jego części usytuowano wizerunek Matki Boskiej, namalowany metodą emalii na blasze. Najprawdopodobniej nastąpiło to później, w 1899 roku podczas jego renowacji. Od tego czasu pomnik był restaurowany jeszcze kilka razy. Po raz ostatni przez Jana Gałaszka, głównego konserwatora Muzeum Zamkowego w Pszczynie.
Widoczna na zdjęciu dziewczynka to Zofia Kluss z domu Święch
Opracowała: Joanna Strońska-Przybyła na podstawie Pszczyna wczoraj i dzisiaj, s. 102-109
W artykule wykorzystano makietę kościoła pw. św. Jadwigi autorstwa Pawła Janosza (zbiory Muzeum Zamkowego w Pszczynie)
ALBUM
Pszczyna wczoraj i dzisiaj
Inspiracją dla powstania albumu, stał się zbiór negatywów szklanych Michała Święcha, jednego z najsłynniejszych fotografów pszczyńskich.